Het wiel uitvinden op Hoog Catharijne

Het voortraject loopt al lang, al vanaf de tijd dat Van Werven nog Streefkerk was. Hans Kea (calculator/uitvoerder) werd benaderd door de BAM om mee te denken over deze niet alledaagse bouwmethode. Een langlopend traject ging er aan vooraf, toen ruim twee jaar later de telefoon ging. Streefkerk was inmiddels Van Werven en Van Werven mocht een definitieve offerte maken voor het project. Hans Kea nam die taak op zich en in maart 2014 sloot Marc Hagenaars (projectleider) aan bij het project. Hij vertelt: “In april 2014 zijn wij definitief gekozen als onderaannemer voor het grondwerk. We mochten de klus gaan doen. Een groot, allesomvattend project met veel meer zaken om rekening mee te houden dan Van Werven vanuit het verleden gewend was bij projecten. Wij hadden de indruk dat we hier klaar voor waren en dat we voldoende kennis en kunde in huis hebben om de juiste inschattingen doen. We hebben een aanbieding gedaan voor een bouwmethode die nog niet eerder is toegepast.”

Logisch nadenken en relativeren

Van Werven heeft vanaf het begin de uitdaging gezien. Volgens Hagenaars is het project een technische uitdaging met een bovengemiddelde moeilijkheidsgraad. Tegelijkertijd kan hij de klus goed relativeren: “De omstandigheden waaronder je moet werken, maken het anders. Het werk dat je doet, doen we al járen. De shovels bestaan al heel lang, alleen we gebruiken ze op een andere manier. Zand transporteren doen we ook al jaren en de machine die het zand boven maaiveld haalt en op de lopende band stort, bestaat ook al jaren. Zand laden op een vrachtwagen is ook niets nieuws voor ons. Het is een kwestie van logisch nadenken en relativeren.”




Een tijd van voorbereiding volgde, er moesten werkplannen, faseringsplannen en een plan van aanpak komen. Omgaan met werken in een gesloten ruimte, rookgassen die vrijkomen bij verbrandingsmotoren en het afvoeren van zand. Een bouwproject als deze betekent veel voor de omgeving, daar moest rekening mee gehouden worden in het plan. Vijf maanden werd er intensief aandacht aan besteed, met als doel een uiteindelijk faseringsplan. Samen met BAM is dat plan er uiteindelijk gekomen. Marc: “Over 10 jaar weten we niet beter, maar nu hebben we eigenlijk het wiel zitten uitvinden. 

"We hebben een aanbieding gedaan voor een bouwmethode die nog niet eerder is toegepast."

​Theorie in de praktijk

Fase 1 van het project is nu in volle gang. Hans Kea is dagelijks op Hoog Catharijne aanwezig en houdt het project nauwlettend in de gaten. “Ik heb vaak overleg met BAM. We kijken samen of alles volgens plan verloopt en zoeken oplossingen voor problemen die op ons pad komen. In de uitvoering van een plan zie je dat de theorie soms anders is dan de praktijk. Er zijn omstandigheden die je van te voren niet kunt bedenken. Zo hadden we bijvoorbeeld in ons plan besproken dat er onderdeks voldoende verlichting moest zijn, om veilig te kunnen werken. Maar uiteindelijk is er geen verlichting gekomen. In het donker zijn de lichtstralen van de shoveltjes beter zichtbaar. De collega’s zien elkaar nu juist beter.”

800 kuub per dag

Onderdeks wordt eerst gewerkt aan verdieping -2. Via een uitsparing zijn de shoveltjes en kraantjes in de bouwput gehesen. Het zand wordt met shoveltjes naar diezelfde sparing getransporteerd. Op de vloer – 1 staat een kraan die het zand omhoog knijpt en op een lopende band stort. Het zand wordt aan het eind van de lopende band met een shovel in een vrachtwagen geladen en gaat op transport. Marc Hagenaars: “De eerste verdieping is zo’n 30.000 kuub zand. We verplaatsen ongeveer 800 kuub per dag, dus in ongeveer zeven weken is verdieping één gereed. Vervolgens egaliseren, verdichten en profileren we de ondergrond. De damwanden rondom zitten nog vol met een mengsel van cement en grout. Ook dat verwijderen we. Het raakvlak van de damwand met de betonvloer moet schoongeborsteld worden. Vervolgens leggen we prefab betonplaten. De wapening voor deze vloer transporteren we en stellen deze ter beschikking op de benodigde locatie, daarna houdt ons contract op en gaat BAM de wapening vlechten en beton storten. Als de vloer gestort is en voldoende sterkte heeft, kunnen we verder met de volgende verdieping”.

Onder andere Jan Mulder en Alfred Schaapman rijden dagelijks in een busje op en neer naar Utrecht en werken met plezier op het project. Jan: “Het is mooi werk, een keer wat anders. Ik wordt opgehaald door Alfred en daarna halen we de rest op. Het zijn lange dagen, maar zo’n project doe je niet dagelijks.” Ook Schaapman is te spreken over de bijzondere klus:  “Het is net een mierennest zo, hè. Ik vind het een mooi en bijzonder project.”

​Uitdaging

De grootste uitdaging is de hoeveelheid zand die we per dag verzetten. Er is een bepaalde productie bedacht met de aanwezige machines. Tot nu toe loopt het project goed op schema. “Het voordeel van repeterend werk is daarnaast dat je van fouten op verdieping -2 kunt leren voor de volgende verdieping. Mochten we nu tegen miscalculaties aanlopen, kunnen we daarop inspelen bij de volgende verdieping.”, aldus Marc.

Op het bouwterrein, dat circa 1 hectare groot is,  rijden speciaal aangeschafte en aangepaste shoveltjes en kraantjes rond. Op sommige machines is een roetfilter gebouwd, om het rookgas te reinigen. De nieuwe shoveltjes zijn zo ver doorontwikkeld, dat zo’n filter niet nodig was. Daarnaast is er nog een aanpassing gedaan aan de shoveltjes: ze hebben kleinere wielen gekregen, zodat de shovel lager wordt en precies ondergronds kan rijden. Tot slot heeft BAM ventilatie geregeld, waardoor gegarandeerd gewerkt kan worden onder gezonde omstandigheden. 

"Tot in de kleinste details bespreken we dit project met elkaar."

​Natte bouwkuipen

Naast het ondergrondse werk, wordt er gewerkt aan vier natte bouwkuipen. Hans Kea: “Dat is een specialiteit van ons. In het centrum is het niet toegestaan om te bemalen, dus doen we het op deze manier. Als je droog wilt werken, krijg je last van het water. Grondwater staat onder druk en wil omhoog. Door in de natte te ontgraven, is er voldoende tegendruk. Wij storten vervolgens onderwaterbeton. Dat moet genoeg gewicht hebben om de druk van het grondwater te weerstaan. We zetten de betonvloer vast aan ankers om te zorgen dat de vloer op z’n plek blijft.” 

Samenwerking ten top

De samenwerking met BAM heeft er voor gezorgd dat Van Werven over elke stap van het proces goed heeft nagedacht en nog steeds wordt er veel overlegd. Hagenaars: “We zijn eigenlijk constant met elkaar in overleg: ‘moet dit zo, kan het niet anders? Hoe gaat het gebeuren?’. Tot in de kleinste details bespreken we dit project met elkaar. Het is heel dynamisch. We proberen om met elkaar, interactief, de juiste dingen te doen en elkaar te overtuigen dat dit het juiste is. BAM was op zoek naar een partner en zo zien ze ons ook echt. Dat is samenwerking ten top!”