De impact van GPS

GKB groep

GKB Groep uit Barendrecht heeft sinds oktober 2014 drie rupsgraafmachines met 3D-gps machinebesturing. Directeur Arjan Kraaijeveld: ‘We hebben in de sets geïnvesteerd, omdat we met de tijd mee willen en vanwege nieuwe contractvormen.’ GKB maakte eerst kennis met 3D-gps door een set te huren. Bij de aanschaf was het belangrijk dat het systeem ook toepasbaar is op de kilverborden die tot dusver door een laser aangestuurd werden. Om door te kunnen werken in situaties waar de ontvangst van RTK-gps problematisch is, schafte het bedrijf ook twee Total Stations aan. Arjan Kraaijeveld spreekt van een grote slag voor zijn bedrijf. ‘Je merkt dat het op het werk zelf soepeler loopt. Wel moet je rekening houden met meer kantoorwerk en ook wordt de administratieve last niet lager. Wij zetten de 2D-tekeningen van opdrachtgevers om in 3D-tekeningen ofwel modellen waarmee de 3D-gps machinebesturing overweg kan.’ Kraaijeveld investeerde in opleidingen voor bestaande werknemers en nam ook nieuwe mensen aan. De eigen uitzetters hebben een andere rol gekregen. Zij meten het werk nu in met gps of Total Station en maken ook de 3D-modellen. Dit inmeten gaat overigens een stuk sneller dan voorheen.

Machinist maakt het werk nu alleen

Een veelbetekenende uitspraak van Kraaijeveld is: ‘De machinist maakt het werk nu alleen’. Hiermee doelt hij op de vroegere situatie waar ook een uitzetter en een grondwerker nodig waren. Nu laadt de machinist het 3D-model van een USB-stick of zelfs draadloos in de bedieningsterminal en kan hij starten. Piketjes of sjalonstokken slaan en lijnen uitzetten is niet meer nodig. De uitvoerder of voorman heeft bovendien zijn handen vrij voor andere werkzaamheden. Al met al bespaart het bedrijf nu minstens één man bij elke klus. Niet dat die weg moet, maar hij krijgt wel andere werkzaamheden. GKB Groep selecteerde heel bewust drie machinisten voor het werken met 3D-gps machinebesturing. ‘Dit zijn de machinisten die altijd al het meest secuur werkten. Leeftijd speelde hierbij geen rol, ervaring in zekere mate natuurlijk wel. De machinisten zelf scheppen er plezier in om ermee te werken.’ Kraaijeveld is verrast dat hij nu ook advieswerk doet voor andere partijen. ‘Onze uitzetters meten nu werken in voor andere partijen, een onverwachte bonus.’ Verder merkt hij dat de beschikking over 3D-gps een voordeel is bij EMVI-aanbestedingen en hij verwacht bepaalde projecten zoals natuurwerken en dijkverzwaringen makkelijker te kunnen acquireren. Op termijn verwacht het bedrijf een efficiëntieslag te kunnen maken als gevolg van de investeringen in de 3D-gps systemen.

In drie en een half jaar naar 15 systemen

Van Werven in Oldebroek nam de eerste 3D-gps machinebesturingen in november 2011 in gebruik. Inmiddels zijn 11 rupskranen (21 - 60 ton, vooral met lange gieken), vier wielladers en een bulldozer ermee uitgerust. ‘Vooral de laatste twee jaren zijn er veel sets bijgekomen’, zegt Jurian van den Berg. Hij is calculator, bereidt het werk voor, en ondersteunt de machinisten die ermee werken. Hille Terpstra is verantwoordelijk voor de projecten van Van Werven infra en zegt: ‘Toen de vraag van klanten toe begon te nemen, hebben we de eerste twee sets aangeschaft. De eerste klus was een grondwerk met veel glooiende natuurlijke oevers die zich goed leenden voor het werken met 3D-gps. Dat was zogezegd de ‘trigger’. Het systeem kwam er direct goed tot zijn recht doordat je veel minder uitzetwerk nodig hebt, je werkt efficiënter.’ Sindsdien worden de machines met 3D-gps machinebesturing veel ingezet voor projecten en indien gewenst ook voor verhuur.

Gelukkig is het een gebruiksvriendelijk systeem en ik had niet verwacht dat het zo makkelijk was om ermee te leren werken.

​Werkvoorbereider ook in beeld op het werk

Jurian van den Berg vindt dat de werkvoorbereiding wat meer tijd in beslag neemt dan voorheen zonder 3D-gps. ‘Dat komt voornamelijk doordat ik de door de opdrachtgever aangeleverde 2D-tekeningen omzet in 3D-modellen. En wij hebben de gewoonte om vooraf met de ‘GPS-stok’ en het 3D-model te bepalen of de graafmachine op de juiste plek staat. Het is wel eens voorgekomen dat dat niet zo was, en dan moet de machine weer op de dieplader.’ De tijd die de werkvoorbereider extra kwijt is, wordt bij Van Werven ruimschoots gecompenseerd
doordat er zo’n 75 procent minder landmeetwerk nodig is. Bovendien is er geen grondwerker of laserapparatuur meer nodig. Op het werk, waar uitvoerder en machinist voorheen het werk maakten, komt Jurian nu ook in beeld als de persoon die de machinisten voorziet van actuele 3D-modellen en ondersteuning. ‘Sinds kort gebruiken we Sitelink3D waarmee we nieuwe modellen via een mobiele internetverbinding naar de machinisten sturen.’ Jaap van de Werfhorst was de eerste machinist die de kans kreeg om met 3D-gps machinebesturing te werken en die graag aangreep. ‘Natuurlijk is het in het begin een uitdaging, maar dat is met alle nieuwe technologie. Gelukkig is het een gebruiksvriendelijk systeem en ik had niet verwacht dat het zo makkelijk was om ermee te leren werken. ‘De meeste moeite had ik aanvankelijk met het afwijken van het 3D-model’, zegt hij. ‘Het werk op zich verandert niet zozeer, je hebt alleen geen piketten meer waar je je op kunt richten. Je hebt alleen het model op je display in de cabine en dus heb je geen overzicht meer van het werk, de dieptes en hoogtes. Daarom heb ik altijd een tekening op papier bij me voor het overzicht.’ Jaap merkt dat vooral taluds makkelijker te creëren en af te werken zijn. Mocht het satelliet- of correctiesignaal een keer wegvallen, dan staat hij niet meteen stil. ‘Je moet vooruit denken en werken zodat je door kunt. Dat doe je zonder 3D-gps minder snel.’

​Geen weg terug

Volgens Hille Terpstra is er geen weg meer terug nadat je eenmaal ‘ingestapt’ bent. ‘Neem bijvoorbeeld het gemak van de ‘As Built’ functie die alle revisies meeneemt zodat je naast het ontwerp 3D-model ook een model krijgt van het gedane werk. Draadloos, direct vanaf de machines. Dit gebruiken we voor het narekenen van de hoeveelheden en de volumes zodat we accuraat kunnen factureren en nacalculeren.’

(C) www.bouwmachines.nl